توانایی آماده سازی طرح معرق کاری

تمرینهای برش کاری:

بعد از آشنا شدن با وظایف دستها و ابزار وسایل کار معرق باید تمرینات مربوط به برش را آغاز نماییم.

مراحل برش:

1- خط صاف 2- منحنی 3- زیکزاک یا منحنی 4- دایره

ابتدا به وسیله خطکش بر روی تخته سه لایی چند خط افقی کشیده سپس از روی خط شروع به برش زدن مینماییم باید توجه داشت که در هنگام کشیدن خط با مداد یا خودکار خط نازک رسم کنیم تا در موقع برش بتوانیم کاملا از روی خط برش بزنیم و خطای برش به وجود نیاید بعد از اینکه خطوط را برش زدیم آنها را مورد بازبینی قرار داده و بررسی میکنیم وقتی دو تکه بریده شده در کنارهم قرار میدهیم نباید شکاف و یا فضای خالی بین آنها وجود داشته باشد.برای رسم خطوط صاف ابتدا فاصله خط حدود 1 سانتیمتر و سپس فاصله خطها را کمتر میکنیم و برش میزنیم چون هر چه فاصله خطها کمتر باشد قدرت برش را بالاتر می برد.

لازم به ذکر است برای برش چوبها کمان و یا دست برش باید ثابت باشد و تنها کمان به سمت بالا وپایین برود و به وسیله دست هدایت زمینه کار باید حرکت داشته باشد و به سمت تیغ اره حرکت نماید مثل چرخ خیاطی که سوزن آن ثابت وپارچه به سمت سوزن حرکت میکند.

برای جلوگیری از شکسته شدن تیغه در عمل درجا زدن باید کمان را به صورت رفت وبرگشت با سرعت منظم ومتناوب به سمت بالا وپایین حرکت داد وبعد چوب را در جهت برش چرخاند اگر کمان را حرکت ندهیم وتیغه درجای خود ثابت باشد و بعد تکه چوب را درجهت برش بچرخانیم تیغه میشکند .

برش منحنی:

بعد ازاینکه خطوط صاف رابرش زدیم برش منحنی را آغاز میکنیم.روی تخته سه لا خطوط منحنی را رسم کرده وشروع به برش میکنیم ابتدا شکل شماره 1 را روی سه لایی رسم کرده برش میزنیم در این برش حرکت برش ما یکنوا خت به سمت راست یا چپ میباشد .برشی که میزنیم نباید شکستگی یا موج داشته باشد وخط منحنی باید صاف برش زده شود. سپس شکل شماره 2 یا حرکت موجی را روی سه لایی رسم کرده وشروع به برش زدن مینمایم منحنی ها را به سمت چپ وراست برش میزنیم باید توجه داشت که دست برش در جای خود ثابت است و تنها کمان درجای ثابت خود به سمت بالا و پایین حرکت میکند و دست هدایت وظیفه حرکت قطعه چوب به طرفین را بر عهده دارد. بدین صورت که کمان را به طور ثابت در جای خود به سمت بالا و پایین حرکت داده یا در اصطلاح معرق کارها درجا میزنیم و قطعه چوب را متناسب با بالا و پایین رفتن تیغه در جهت مورد برش به آهستگی میچرخانیم. در انجام این حرکت باید دقت عمل را با تمرین زیاد بالا ببریم چون کوچکترین اشتباه باعث شکسته شدن تیغه میشود.

برش زیگزاگ یا زاویه دار:

روی تخته سه لایی شکل زیگزاگ یا زاویه را رسم کرده سپس شروع به برش زدن می نماییم. برش خط شیبداررا که تمام کردیم به لبه زاویه که رسیدیم باید عمل درجا زدن را انجام دهیم اگردرهنگام درجا زدن برش هم انجام دهیم نوک زاویه گرد میشود و تیز در نمیاید. برای جلوگیری از شکسته شدن تیغه درعمل درجا زدن باید کمان را به صورت رفت و برگشت با س رفت و برگشت با سرعتی منظم و متناوب به سمت بالا وپا یین حرکت داد و بعد چوب را در جهت برش چرخاند اگر کمان را حرکت ندهیم و تیغه در جای خود ثابت باشد و بعد تکه چوب را در جهت برش بچرخانیم تیغه میشکند. برای برش زاویه افراد باید از هر دو دست چپ وراست تمرین داشته باشند تا عمل در جا زدن را در هر دو سمت براحتی انجام دهند.

برش دایره:

بعد از اطمینان پیدا کردن از برش نوک تیز یا زاویه دار برش دایره را تمرین می کنیم. بدین صورت که به وسیله شابلون دایره ای را روی تخته سه لایی رسم کرده و برش را بصورت یک خط صاف تا لبه دایره شروع می کنیم سپس شروع به برش زدن دایره مینماییم.برای برش دایره بهتر است افرادراست دست در جهت خلاف عقربه ساعت وافراد چپ دست در جهت عقربه های ساعت برش بزنند.دربرش دایره دست برش ثابت و عمل بالا و پایین رفتن کمان را بر عهده دارد وبا دست هدایت چوب را به سمت تیغه حرکت می دهیم و عمل برش زدن را انجام می دهیم.

در هنگام برش کمان باید به صورت کاملا عمود و 90 درجه نسبت به بدنمان حرکت کند. در غیر این صورت لبه ی زیرورو دایره ای که برش داده ایم به یک اندازه در نمیاید. قطعه برش داده شده نباید کوچکتر یا بزرگتر از رویه کار باشد. در پایان برای تشخیص اینکه کاملا عمود برش زده ایم دایره برش داده شده را داخل کار قرار می دهیم اگر به راحتی در داخل کادر بچرخد (دایره از داخل کاربزرگتر یا کوچکتر نباشد) یعنی درست برش زده ایم.

برش دایره را چندین بار تکرار می کنیم تا جایی که مطمئن شویم عمود بری را کاملا یاد گرفته ایم،بعد از کسب مهارت در زمینه ی برش دایره نوبت به دولا بری میرسد. برای تمرین ابتدا روی تخته سه لا رسم می کنیم و آن را برش می دهیم. الگو را روی چوب رنگی بوسیله چسب چوب میچسبانیم،بعد ازخشک شدن چسب چوب کار را برش می دهیم . نکته – باید توجه داشت که افراد راست دست در جهت عقربه ساعت و افراد چپ دست خلاف جهت عقربه ساعت برش می زنند.

در حین برش باید دقت کرد کمان کاملا عمود در دست گرفته شود تا هر دو قطعه هم اندازه درآید بعد از اتمام برش به وسیله ی تیزک یا کاتر دو قطعه را از هم جدا کرده وقالب را به جای الگو قرار می دهیم اگر قالب از الگو بزرگتر باشد داخل جای الگو جا نمیرود و یا اگر از الگو کوچکتر باشد فضای خالی اضافه ایجاد می شود دراین صورت برای کسب مهارت لازم دراین قسمت باید تمرینات مراحل قبل را تکرار کرد تا طریقه صحیح دست گرفتن کمان وعمود برش زدن را بیاموزیم.تا درانجام کار اصلی دچارمشکل نشویم.نکته- البته در انجام کار اصلی برای قراردادن الگو روی قطعه چوب رنگی استفاده ازمیخ سایه به جای چسب چوب توصیه می شود.چون باعث میشود حین کار در اثر فشار دست وکمان الگو روی چوب سر نخورد و از آن جدانشود.ولی باید دقت داشته باشیم طوری میخ را روی چوب بکوبیم تا اثری از آن بر جای نماند.

مراحل اجرای یک طرح معرق

1- طرح یا نقشه

ابتدا طرح یا نقشه مورد نظر را انتخاب کرده و به اندازه مورد دلخواه درمی آوریم. درانتخاب طرح ُمعرق هیچگونه محدودیتی نیست به راحتی می توان از طرح های مختلفی چون گل ومرغ. اسلیمی.مینیاتور.رئال،نقاشی رنگ روغن و آبرنگ و... استفاده کرد. بعد از انتخاب شدن طرح باید تخته سه لایی به اندازه ابعاد طرح تهیه کرد و بهتر است که از تخته سه لایی سفید ایرانی دوطرف سالم استفاده شود. سپس مقداری چسب فوری روی سه لایی ریخته و به وسیله کاردک کاملا آن را روی تخته سه لا پخش می کنیم بطوری که تمامی سطح تخته سه لا را چسب گرفته باشد. البته باید توجه داشت که مقدار چسب نباید زیاد باشد و کاملا بصورت تخت پخش شود زیرا در غیر این صورت باعث چروک شدن کاغذ می شود سپس طرح مورد نظر را از گوشه کار واز قسمت عرض روی تخته قرار می دهیم. همزمان هنگام پهن کردن کاغذ روی تخته سه لا با یک خط کش فلزی روی کاغذ می کشیم تا حباب ایجاد شده در زیر کاغذ گرفته شود و کاغذ چروک نشود.برای اطمینان از اینکه دیگر هوایی در زیر طرح نمانده باشد ، یک کاغذ یا روزنامه روی طرح قرار می دهیم و با دستمال یا پارچه روی آن می کشیم تا طرح چروک نشود.

2-انتخاب زیر کار:

زیرکار مورد استفاده در معرق معمولا 3 نوع می باشد:

1 – تخته چند لا 2 – نئوپان 3 – کلاف

اگر ابعاد کار کوچک باشد می توان از تخته چند لا و نئوپان برای زیر کار استفاده کرد. لازم به ذکر است که نئوپان به خاطرسنگینی کمتر از تخته چند لا مورد استفاده قرار می گیرد . اما اگر ابعاد زیر کار بزرگ باشد از کلاف استفاده می شود. بدین صورت که ابتدا چوبهای دور و داخل کلاف را توسط دستگاه کندگی می کنیم تا تمام چوبها به یک ضخامت درآیند.(3-5/2)و بهتر است که این چوبها از جنس چوب سوزنی برگ باشند چون درصد کشیدگی آن کمترازپهن برگان است.

سپس چوبهای دورکلاف رابصورت اتصال زبانه به هم اتصال میدهیم و سپس داخل کلاف را به اندازه 15-10 سانتیمتر به وسیله شبکه یا تخته سه لا به اندازه دستگاه پرس گرم پرس مینماییم. بعد از پرس شدن چسبهای اضافی دور کلاف را با سوهان یا چوب ساب بر میداریم ضمنا تخته سه لایی که جهت کلاف مورد استفاده قرار میگیرد باید از دوام بالایی برخوردار باشد تا در برابرفشارهای ناشی از پلی استر مقاوم باشد.

3-خرد کردن مدل:بعد ازانتخاب زیر کارمناسب تخته سه لایی که طرح را روی آن چسبانیده ایم کاملا گونیا مینماییم.وقتی مطمئن شدیم کاملا گونیا شده طرح را به قسمتهای کوچکتر تقسیم مینماییم سپس این قطعات را به وسیله میخ روی زیر کار ثابت می کنیم آنگاه یکی از قطعات را انتخاب نموده وآن را بر حسب طرح مورد نظر دوربری میکنیم وقتی تمام طرح برش داده شد، آنگاه چوبهای رنگی مورد نظر را انتخاب می نماییم. اگر تابلوی زمینه چوب باشد ابتدا زمینه را روی چوب مورد نظر به وسیله چسب چوب متصل میکنیم و شروع به برش زدن می نماییم ( افراد راست دست در جهت عقربه های ساعت و افراد چپ دست در خلاف جهت عقربه های ساعت دوربری می نماییم ) بعد از برش زدن چوب زمینه الگو یا مدل را به وسیله کاتر (چوب رنگی ) جدا می نماییم و به جای مدل قرار میدهیم و بدین ترتیب برای اجزای کار همین روش را تکرار میکنیم تنها در رنگ و نقش و نوع چوب تفاوت دارد وگرنه از نظر نحوه کار تمامی قسمتها یکسان است.برای ثابت نگه داشتن معرق قطعات چوب رنگی بریده شده در کنار یکدیگر از روش خال چسب زدن استفاده می نماییم بعد از اینکه تمام قسمتها را برش زدیم باید کار پرس انجام دهیم.

4- پرس کردن: دو نوع پرس داریم. 1- پرس گرم 2- پرس سرد

1- پرس گرم: به وسیله دستگاه پرس انجام میشود که دراین پرس دما و فشار برای پرس لازم است و چسبی که برای پرس استفاده میشود چسب گرم میباشد.

2- پرس سرد: چسب چوب را با پودر رنگی مورد نظر که به رنگ چوبها نزدیک است مخلوط کرده سپس چسب را بر روی زیر کار به وسیله کاردک یا قلم مو پخش میکنیم و طرح مورد نظر را روی آن قرار میدهیم سپس روی طرح اابتدا نایلون و سپس پارچه یا پتو قرار میدهیم علت استفاده از پارچه یا پتو این است که چوبهایی که در معرق استفاده میکنیم ضخامت آنها یکسان نیست و پتو یا پارچه سطح تابلو را هم سطح میکند سپس روی پتو یک چند لایی به اندازه تابلوی معرق شده میگذاریم بعد از آن قید یا چوب رو و زیر تابلو قرار میدهیم بدین صورت دو چوب درست روی هم قرار بگیرند و بعد از آن دو پیچ دستی را به دو قسمت قید میبندیم و محکم میکنیم قابل ذکر است که تعداد قید بستگی به اندازه تابلو دارد حدودا با فاصله 30 سانتیمتر قید یا چوب قرار میدهیم علت استفاده از چسب رنگی این است که زیر رنگ سفیدک نزند و کار زشت جلوه ندهد.

5- دوربری کناره های تابلو:

بعد از پرس شدن اگر دارای اضلاع ناصاف باشد کناره های کار را گونیا میکنیم و بعد به وسیله دستگاه آن را رنده میکنیم و دورتابلو را قاب میکشیم.

6- پرداخت تابلو: بعد از پرس و دوربری کناره های تابلو مرحله پرداخت و کار رنگ انجام میدهیم.